ا نگرش بر منشأ و ریشه‌های این پدیده تدوین شده است. در مقاله اول به تاریخچه این پدیده پرداخته شد و سپس، تقسیم‌بندی پدیده فرار مغزها بر اساس دوران تاریخی آن به سه دوره قبل از انقلاب (پادشاهی)، دوران انقلاب و بحران و دوران تثبیت و آرامش نسبی تقسیم و آمار مهاجرت در هریک از این دوره‌ها بررسی شد. در مقاله حاضر سعی شده است نظرهای صاحبنظران در زمینه علل مهاجرت نیروهای کارآمد و نخبه جمع آوری و بررسی شود. از آنجا که نظرها متفاوت هستند و هر شخص یا سازمان و نهادی از دیدگاه تخصصی خود همانند دیدگا‌ه‌های جامعه شناسی، اقتصاد ، سیاسی، فرهنگی، حقوقی و غیره به این موضوع پرداخته است، تلاش شد تا با کمک استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی یک نظر سنجی از فرهیختگان و دانشگاهیان کشور بر اساس طرح سؤال‌هایی در خصوص انگیزه‌های مهاجرت صورت گیرد. سپس، نتایج به دست آمده در کنار آمار کشورهای خارجی تحلیل و دسته بندی شد، به گونه‌ای که مجموعه عوامل و انگیزه‌های ارائه شده در پژوهش حاضر بتواند برای تبدیل فرار مغرها به گردش مغزها مورد استفاده دولتمردان و دست‌اندرکاران این موضوع قرار گیرد.
منبع:ijee.ias
